- ड,डि

डिको हिककफ Hiccough

- त,ता,ति,तु,ते,ताे

तशो देखेको
तस रुपिया
तहनिम थाप्छन्
ताइईमिम दुख्छन्
ताकल माथिलाई
ताङाहँ माथिको
तापला हातकेला
तापला माथि
ताप्ला हत्केला Palm
तामसिब चाखिन्छ
तामो माथि
तास्ला चन््रमा Thread
ताहईमिमि दुख्छ
ताहकमेडा थठापे र
ताहकमेल थाप्नु कि नथाप्नु
ताहचा थाप्नु
ताहचा थाप्नै आटे
ताहचा थाप्नु
ताहचाको पैसा
ताहता देखे
ताहता देख्यो
ताहतेक थाप्ने
ताहतेम थाप्नु थापोस्
ताहतेम थापे
ताहतेम है ताहतोम थापे है थापे
ताहत् कुन
ताहनिहम थाप्छन
ताहने थुहमतेम थापि सके
ताहपचा बजाउँछन्
ताहपला फोटो, नक्सा, चित्र
ताहबामा बहत थाप्दो रहेछन्
ताहब्रा थाप्यो
ताहमनीम चिउरा
ताहमपतेम बजाउनु
ताहमेह देखे
ताहशो थापेको
तितोह टिका
तिपि संसार, पृथ्वी
तिपि डाँ राहिज संसारको राज्य
तिरही जुग जुगलाई राम्रो
तिरही दिर्गायु होस, दिगो रहोस
तिलतेहम हटाऊ, पन्साऊ
तिलिह  हटाँउछु
तिलेन फोहोर हटाएको
तिहच थाम्नु, रोक्नु
तिहनुङ्ग हटाए, पन्साए
तिहमचा ढाल्नु लगाउनु
तिहमचा ईशवर सँग ठूला डर छ
तिहमतेम णल्ने
तिहमनिम ढाल्छन
तिहलनि हटायिस, पन्साइस
तिहलशो रुख ढाल्नु
तु टसासला चन्द्रमा जून
तुगुच् आधारात Mig-night
तुप्तेल काँमी Blacksmith (Kami)
तुहङ्गलु (तुगुलु) थुन्से (टोकरी)
तूचा पिउनु
तूचा डाँ पिउने र
तूतेक पिउने
तूतेम पिए
तूशो पिएको ?
तूहबमामाँ बाहत पिउँदो रहेछन
तूहरग बल गिहमशा चियान रहेछ भूत सम्झेर भाग्यौ
तूहरत दोचा चियान खन्नु
तूहरत बाहत चियान रहेछ
तूहरम दोमतेम चियान खने
तूहरस चियान, समाधि
तूहरस तःपईहपचा चियानमाथि नसुत्नु
तूहरस तशा महिचा चियान देरखे नडराउनु
तूहरस मथेहचा चियान नटेक्नु
तूहरस होइृसौउ चियान खाडल परयो
ते के कुन
तेई हेल्ल जतासुकै जावोस
तेक ? कहाँ ?
तेक एरा कहाँ तेरा
तेके कुन चे (कुनलाई)
तेके कल थुन्नु, निशान, पूर्ण बिराम चिन्ह
तेके कल ? कुनलाई हो (कुन चैलाई) ?
तेकेकै बाहल कुनै होस, सुनसुकै होस
तेको ? तेके ? कुत ? प्रश्न ?
तेको मे ? कुन चाहि ?
तेरजा बैक
तेरजा मि केट बोर्हनि पैसा, रुपिया धन
तेरजा मि केट मवोदू बैकमा पैसा राख्यो ?
तेह तेक रोक्ने
तेह मे ते कहाँ हो कहाँ
तेहकेन थुनेको
तेहचा थुनिदेऊ
तेहचा चिहतेम रोक्नु आँटे
तेहचा चिहशी रोक्नु आँटेको
तेहतू बन्द ग¥यो
तेहतेम रोक्यो, रोके
तेहनिम थुन्छन्
तेहबात बन्द गर्दोरहेछ
तेहबो बन्द गर्छ
तेहशा बोहईतेम रोकि राखे (रोकि राख्नु)
तेहशो थुनेको
तेहसितेक बन्द हुने
तेहसिनिम बन्द हुन्छ
तेहसिब बन हुन्छ (बन्द)
तेहसिशो बन्द भएकाृ
तैतेक मे पिऊ, पिउने हो
तैनी ? पिऊ ? पिउनु भो ?
तो तान
तो तान (लुगा बुन्ने तान)
तो खाल लुगा बुन्ने तानको सामानहरु
तो प्राचा तान बुन्नु
तो प्रोङ्गने तान बुन्नु होस
तो प्रोङ्गोे तान बुन्न
तो प्रोतु तान बुन्यो
तो प्रोतेक प्रहमसे तान बुन्ने काँङ्गो
तो प्रोतेमँ तान बुने
तो प्रोहनिम तान बुन्छन्
तो बाहत हन वो प्रोचा तान छ भने लुगा बुन्नु
तोबाहत घोच्दो रहेछ
तोशो राको, पुल्ठो
तोहकेने खसाउनु होस (खसाल्नु)
तोहचा थुक्नु, थुक
तोहच्चा घटाउनु, खसाउनु
तोहतेम खसाएँ (खसाउनु) घटाए
तोहननि ? घटाउनु हुन्छ ? खसाउनु हुन्छ ?
तोहनि लपेटयो ?
तोहनेवे घटाउने, घटाउँछौ
तोहबना उचार, चटनी
तोहलचा लपेटनु बेरनु
तोहलता लपेटे
तोहलतु लपेटयो, बे¥यो
तोहलतेम लपेटे, बेरे
तोहलनिम लेपटेछन
तोहलबामा बाहत लपेटदा रहेछन
तोहशो खसाएको घटाएको
तोह्रशो लपेटेको, बेरेको

- थ,था,थि,थु,थाे

थचा मुर्छा पर्नु Faint
थमोदे चाखि हेरत
थाँमश्यो हिसि मङाम नुन चाखेको लागेन
थाक राम्रो
थाक किसि मंडाँम राम्रो नुन लागेन
थाक जिज मँडाँमद राम्रो गुलियो लागेन
थाक जिजी अंख माडाँमद राम्रो चिनी लागेन
थाक मंडाम राम्रो लागेन
थाक मंदाहरद राम्रो सुहाएन
थाक मंरिमँ साह्रै राम्रो भएन
थाक मंरुबु राम्रो बुझनु
थाक मज्यूम राम्रो कर परेन
थाक मपाहम राम्रो गरेन
थाकपा सुत डोरी
थाकपा बि बस्तु पाहईचागे गेहब सुत डोरीले गाईबस्तु बाध्नु काम दिन्छ
थाकपा लाईशो बाहब सुत डोरी लामो हुन्छ
थाचा मंगेने घोच्नु नदेऊ
थाचा मंगेने ताच्छन
थात्ला मुंग्रे Hammer
थापचा तिरनु
थापतू ति¥यो
थापतेम तिरे (बुझाए)
थापनिम तिरछन्
थाब दाम्ला Rope for trying animals
थाबने थुमँतेम तिरी सके
थामँचा चाख्नु
थामता हिसो मइनम चाखे नुनु लागेन
थामतेक ? चाख्ने ?
थामतेम चाखे
थामशयो दूहच मङाम चाखेको खोरखानी लागेन (पिरो भएन)
थामश्यो चाख्यो
थाशा गाहत छाछेर हिँडयो
थाश्यो तोछेको
थाहब दामलो, डोरी
थाहब थम पूहईसुके किरसिब दामला विशेष पाटको बाटिन्छन
थाहब प्ुहसुके किरचा दामला पाटको बाटनु पर्छ
थाहब बि ब्याफ पाहईतेक दाला गाईगोरु बान्ने
थाहब बिपार्हइतेक दामला (पशुहरुलाई बाँध्ने)
थाहबपला ग्रकेपो किरनिम दामला बाँसको चोयाको बाटछन्
थिहँसायि लडे
थुउसु खोकी Cough
थुकु काख
थुकु काख
थुहस खोकी
थुहुसु पाता, थुहसु पाँहईसायि खोकी लाग्यो
थोगा घोच्छ
थोगा श्यूश मिहश मि थेहनिम डोको विशेष आइमाइ (स्त्री) ले चलाउने गर्छन्
थोगाँ डोको
थोगाँ डोको
थोगाँ कुरचा डोकोका बोक्नु
थोगाँँमि मार पशोनु दुहमंब डोकोमा जे गरे पनि हुन्छ
थोगाँमि कर कूरचा डोकोमा भारी बोक्नु
थोगाँमि कूर कुहरचा रिमवाह ? डोकोमा भारी बोक्नु सुहाउँछ
थोगाँमि शी कूरचा डोकोमा दाउरा बोक्नु
थोगामि कूर कूहरचा सापी डाकोमा भारी बोकन्ु सजिलो
थोचा चिहतेम घोच्नै आटे
थोचा पो खौई मंम्मै सुगुर घोचेको होइन
थोचा मदुहम्मबो घोच्नु हुदैन
थोतु घोच्यो
थोतेक घोच्ने
थोतेम ? भोचे ?
थोशयो पो बेहब घोचेको सुगुर पर्छ
थोहचा घोच्नु

थाम्चा, स्वाद, Taste - थाम्चा, स्वाद, Taste

कक तितो Bitter
फेफे तमतमाइलो/उगाल Bad Taste
जिजी गुलियो Sweet
ग्युरग्युर अमिलो Sour
च्यास्यो टर्रो Tasteless, sour, ill tempered
सानाक्स्यो उगाल आएको The poison which come from a copper or brass vessel, funny taste
हास्र्यो खिराएकावे Bitter taste
रगेवागे कोक्याएको Itching taste
ब्रोस्यो मिठो Delicious
सोःसो कुहिएको जसतो गन्ध Rotten smell
रीना गन्ध smell
खाःस्र्यो नुनीलो (चर्को) More Salty
मङाम्स्यो नलागेको Tasteless
ङाम्स्यो लागेको (नून, चिनी, आदि) Tasty

- द,दा,दि,दु,दाे

दक तालु थिच्नु
दक रोहचा देैलो बाहिर (ढोका बाहिर)
दग मूल खाम्बा
दचा मनदपर्दै सुहाउँदिलो
दतेम/दातति द्दन
दम एकदम सुहाउँदो
दयाम्सी घर्ती Gharti
दर लेहशो चिठ्ठिक्क परेको
दश रुपैँया (नोट) ताप्ला निअ्सी 10 Rupees (Paper)
दश्यो थाक्यो
दसाङा थाकेर
दसाबाहत थाकेछ
दसाबाहत  थाके (गले)
दसोर ध्रब तारा
दाफन्त घाम
दालोहच्च जुनकेरी
दाहइनिम थाक्छन्
दाहतेम मन परेको
दाहतेम सुहाउनु (सुहाए)
दाहनीम मन पर्छन
दाहरनिम सुहाउँछन्
दाहरशोह राम्रो सुहाउँदो
दाहरशोह सुहाउँदो, सुहाउदिलो
दाहुबमा बाहत मन पर्दो रहेछन्
दाह्ररो मन परेको
दिँसित तनकिसक्यो
दिँहन फेद, तल किनारा
दिँहसिचा तनकियो
दिँहसिने नूहँफत तकिसक्यो
दिईसा भोली Tomorrow
दिङ्ग गालु तालुमा टेक्नु
दिम्ला पैतला Sole
दिशा दश हजार देवकुलको लागि पकाएको जाँड
दिसा निरर्थी भोलि/परसि
दिस्का कत्तिको ? How much ?
दिहँपे थाक्नु
दिहँपे दिहँपचा तालु
दिहँपे÷लिक्यू तालु Palate
दिहँमला पैताला
दिहपे थेहचा थाके
दीःसा नादो भोली बेलुकी Tomorrow  night
दीःसा माःती भोली दिउँसो Tomorrow at day
दीई सुनी भोली बिहान Tomorrow morning
दुई रुपैँया खुँड्निअ्सी 2 Rupees
दुगुङ्गशिल पूर्खेलि नाचको नाम ँदुगङ्गँ
दुघिरी पारौहचा मिल्नेगरी सिक्नु
दुचा मिल्नु
दुतक मिलौ
दुतकलो मिल्ने कुरा
दुतेकलो पने मिल्ने कुरा गर्न होस
दुतेकलो पनेन मिल्ने कुरा गर्नुहोस्
दुतेकलो पाउ मिल्ने कुरा गर
दुतेकलो पाउवो न मिल्ने करा गरन (गरौ)
दुतेकलो पाहँईसाम मिल्ने कुार गर्नु भए
दुतेकलो पाहँईसास मिल्ने कुार गर्नु भयो
दुतेकलो पाहमतेम मिल्ने कुरा गरे
दुतेम मिलेको
दुशो मिलेको
दुसास मिल्यो
दुहइृबा मूतेम मिलजुल गरे (मेल मिलाप)
दुहईनिम (दुहुईनिम) मिल्छन्
दुहईबुसा मिलेको
दुहच्च खोरसानी
दुहरचा उत्रनु, कुदन्
दुहरतेम उत्रियो
दुहरनिम उत्रिन्छ
दुहरशो उत्रेकोे
दुहलसाउ उखल्यो
दुहलसिब उखाल्नु, उखेल्नु
दुहुरबिच सुनुवारको थर दुर्विच
दूहच खोरसानी
देले छानको जाँड Filtered food grain juice
देले कुचुङ सुनुवार सँकृतमा जाडलाई देलेकचुङ भन्छन्
देल्ली कण्डो, पुतो Hip
देव जस्तै Like
देवी देवता
देहच कुरकुच्चाले टेकि दिनु
देहपचा भक्कै हाल्नु
देहपाइचा÷वेहपचा अबिर हाल्नु
देहम देह्रम कुल्चि टेक्नु
देहलचा थुप्रिनु (थुप्रो थाक)
देहलतेम थुप्रिए
देहलनिम थुप्रन्छन्
देहलसिशो तनकनु
दो पाँइ कसरी
दोईसिब थाकिन्छ
दोक ढक्कै
दोचा खन्नु
दोचा खन्नु
दोतेम खने
दोथमे दोश्रमे कसरी हो कसरी
दोमो कत्रो (कतिको)
दोर्हइने थुपलेम खनिसके
दोर्हइने थुपलेम ठिँङ्ग
दोशो कति
दोस्यो कति ? How much ?
दोह राहपचा ठिँङ्ग उभनु
दोह राहपतेम ठिँङ्ग उभे
दोह राहबामा बाहत ठिँङ्ग उभदोरहेछन्

दिशा, ज्ञान, Direction, Knowledge - दिशा, ज्ञान, Direction, Knowledge

अगाडी अगाडी Infront of
पछाडि पछाडि Behind
दाहिने दाहिने Right
देब्रे देब्रे Left
टाढा टाढा Far
नजिक नजिक Near
यहाँ यहाँ Here
मेके त्यहाँ There
हारेके ऊपर Over there
ईर माथि (Over) upward
ऊयु तल (Under) downward
हरी ईर ऊ माथि Over there upward
हयु उई ऊ तल Over there downward
कू माथि आउँ Come from downward to upward
ईउ तल आऊ Come from upward to downward
प्यू यता आऊ Come from other places than upward and downward
एर पर Far off
ओथ हाम वारी This side of river
आइच्ची हाँम पारी Opposite side of river
ओथ यता This side
मोथ तेता That side
पीथ् उता Other wise
मेर तिर Side
ख्योल तिर Side
ते ? कहाँ ? Where ?
तेकेर ? कहाँ निर ? At what palce ?
दोथ्र् ? कता Which direction ?
मर ? के ? What ?
दोः ? कसो ? How ?
ता माथि Over
दी मूनि Under
गा भित्र Inside
लाङ्गा बाहिर Outside
चेरिङ्ग पूर्व East
पेरिङ्ग पश्चिम West
उदिङ्ग उत्तर North
थिदिङ्ग दक्षिण South

- न,ना,नि,नु,ने,नाे

नंकमा औंसी Dark fort-night
नंकमा औसी
नक नयाँ New, Just now
नकमाँ नि निक बाहक पचा औसीमा विहानै पितृहरुलाई जल धुप दिनुपर्छ
नफा कान Ear
नष् नसा Vein
ना सूर्य Moon
नाँह घाम झुल्कियो
नाँह  दाफन्त उम्रनु उदाउनु
नाँहईत छेपारो
नाःती दिउँसो Day
नाःदो राती Night
नाःनाःत अघि दिउँसो Today
नाःसुनी अघि बिहान This morning
नाकसो पुजारी Priest
नाफा ह्रोमत मेरो काम सुनियो
निम्स गिदी Brain
नीकखा पलक Eyelid
नीथ पर्सी Day after tomorrow
नीथ नाःत पर्सीको दिन Day after tomorrow
नीथ नाःदो पर्सी साँझ Day after tomorrow evening
नीथ सुनी पर्सी बिहान Day after tomorrow morning
ने नाक Nose
नेँने नेँनहे पिलोको पिप
नेख सिगान Snot, nasal Mucos
नेख सिङ्गान
नोप् नाम्लो, फिता Band round forehead for carrying loads on back
नोस नक्कल Immitation, copy
नोस नक्कल
नोस पाहईनिम नक्कल पार्छन्
नोस पाहमतेम नक्क पारे
नोसपा कुहमसो पाहमतेम नक्कल पारी गीत गाए

नम्सकुम्स, नाता सम्बन्धि, Relations - नम्सकुम्स, नाता सम्बन्धि, About relations

किक् बाजे Grand father
किकम्/पिप्मि बजु Grand mohter
आफ्फो बाबु Father
आँम् आमा Mother
तौ छोरा Son
तमी छोरी Daughter
चच् नाती/नातिनी Grand son/daughter
स्यिउ सोसुरा Father in law
स्यिमी सासु Mother in law
चैमी बुहारी Daughter in law
रिउ देवर Husband's younger brother
लोभ माई Brother
रेनम् सौता Co-wife
छेमा सानीआमा Mother's younger sister
ठल्मा ठुलीआमा Mother's elder sister
पुसई फुपाज्यू Father's sister's husband
वास्र्च साथी Friend
वाँइस लोग्ने Husband
मीस्य् स्वास्नी Wife
वाइँच रण्डो मान्छे A libertine
मीच रण्डी आईमाई Prostitute
नुपो बहिनीज्वाई Brother in law
नूम बुहारी (भाईको श्रीमती) Brother's wife
पुँईलरी भिखारी Begger
आवा जेठाज्यू Husband's elder brother
याच् भतीज Brother's son, nephew
याम् भतीजी Brother's daughter, niece
खुउस्यो/खल्पा बुढा Old person
मीकमी नन्द Husband's younger sister
खुउस्यो/खल्पी बुढी Old women
चैवा छोरी/ज्वाई Son in law
युई पँलाती Son of grand son
आल बच्चा Baby
आलष्याल केटाकेटी Children
रेनो जार Step-husband
हजुम सम्दी Daughter / Son in law father
माँङ्ग समदेनी Daughter / Son in law
आउ/वौ जेठा/जेठी Elder
पोपो जेठा बाबु Great father (eldest)
पोपोम् जेठी आमा Great mother
कुकु मामा Maternal uncle
कुकुम माइजु Maternal aunt
चेल्फु फुपु–फुपा Father's sister
बुकुलु दुधे बालक Kid (baby)
आवाम् जेठानाी Husband's sister in law (elder)
रिवोम् देउरानी Husband's sister in law (younger)
ङारबा ठेम्बर, दोग्ला Cross-bn
रौईस्च हरामी, बदमास Crook

नाःत, दिन, Day - दिन, बार, नाःत, िसन, Day, month

सुनी बिहान Morning
नाःती दिउँसो Day
नाःदो राती Night
तुगुच् आधारात Mig-night
नाःसुनी अघि बिहान This morning
नाःनाःत अघि दिउँसो Today
अपो नाःदो भरे बुलुकी Tonight
दिईसा भोली Tomorrow
दीई सुनी भोली बिहान Tomorrow morning
दीःसा माःती भोली दिउँसो Tomorrow at day
दीःसा नादो भोली बेलुकी Tomorrow  night
नीथ पर्सी Day after tomorrow
नीथ सुनी पर्सी बिहान Day after tomorrow morning
नीथ नाःत पर्सीको दिन Day after tomorrow
नीथ नाःदो पर्सी साँझ Day after tomorrow evening
साँबु निकोर्सी
ल्याबु कानेकोर्सी
साँबु नाःत निकोर्सीको दिन
ल्याँबु मानेकोर्सी
साँबु नाःदो निकोर्सीको साँझ
मुलाती आज Today
सिनाःती हिजो Yesterday
सिनाःत् सुनी हिजो बिहान Yesterday morning
सीःनादो हिजो राती Yesterday night
सावेर अस्ती Day after yesterday
सावेर सुनी अस्ती बिहान Day after morning
सावेर नाःत् अस्ती दिन Day after yesterday night
सावेर नाःदो अस्ती राती
गवेर अस्ती अस्ती
नंकमा औंसी Dark fort-night
फुमा पूर्णिमा Bright fort-night
चेरेनाःत आइतबार Sunday
तासनाःत सोमबार Monday
रिमसनाःत मंगलबार Tuesday
दुमसनाःत बुधबार Wednesday
रेलफनाःत बिहीबार Thursday
होलफनाःत शुक्रबार Friday
गिलफनाःत शनिबार Saturday
गिगिच् बैशाख Apr/May
जिम्नाच् जेठ May/Jun
हुब्नाच् असार Jun/Jul
खुब्नाच् श्रावण Jul/Aug
जिलोच् भाद्र Aug/Sept
बुरोच् असोज Sept/Oct
ग्युरोच् कात्तिक Oct/Nov
हासोच् मंसिर Nov/Dec
ग्युरिच् पौष Dec/Jan
ङरिच् माघ Jan/Feb
फुरोच् फागुन Feb/Mar
गिलोच् चैत्र Mar/Apr

- प,पा,पि,पु,पाे

पला बास
पा तरिका बताउने(यसरी त्यसरी) Way
पाँच रुपैँया खुँड्ङा 5 Rupees
पाँच रुपैँया (नोट) ताप्लाका 5 Rupees (Paper)
पाँच सय रुपैँया (नोट) ताप्लाका ग्रो 500 Rupees (Paper)
पालपोल छेपारी, पिडौला Calf (of leg)
पाहा फिला Thigh
पाहा फिला
पिकी हरु Plural, suffix
पिया टाउको Head
पिया सेती कपाल दुःखयो (टाउको)
पिया स्यचा दटाउको दुख्नु Head-ache
पीपीच ख्युख्युले, कठमिरे Rotten
पुरिवह डुङ्गा, पानी जहाज, जङ्गो नहाज नाउ
पुहईनु रेहेइनु रिङ्गटा चल्नु
पूmरिवह ङुङ्गा Boat
पूहपसि असिनाह
पेरा देब्रे
पेरा खोहइली किरसेत देब्रे खुट्टा बछारिन्छ
पेरो (पेर्त) पश्चिम
पेरोताँह कुईरो
पेरोनाँह उत्रर उभो(उच्चास्थान (माथि)
पैत कतुवा Loom
पो सुगुर घोचेको होइन
पोच् घुँडा Knee
पोले गुहार anus
पोहङ लोठा
प्रफ भुत्ला Feather
प्रशार तुमसीको दुलो Hole
प्रुफ्सो कागियो Comb
प्वाँइब झाँक्री Conjuror